Quảng Ngãi khơi thông điểm nghẽn đất đai khi triển khai chính quyền hai cấp

       Thực tế tại nhiều địa phương cho thấy, đất đai là lĩnh vực phát sinh nhiều khó khăn nhất khi triển khai mô hình hai cấp. Các vướng mắc chủ yếu tập trung ở việc thiếu dữ liệu địa chính, chưa xác định rõ ranh giới sử dụng đất, chậm cập nhật hồ sơ chuyển tiếp và chưa thống nhất trong phân cấp, ủy quyền giải quyết hồ sơ.

          Tại các xã miền núi, việc bàn giao đất lâm nghiệp cho cộng đồng dân cư gặp trở ngại do ranh giới đất trên bản đồ không khớp với thực địa, hồ sơ pháp lý thiếu hoàn chỉnh. Ở khu vực đồng bằng, thủ tục tách thửa, chuyển mục đích sử dụng đất vẫn còn ách tắc; hàng trăm hồ sơ tiếp nhận trước ngày 01/7/2025 – thời điểm mô hình hai cấp chính thức vận hành – chưa thể giải quyết dứt điểm do phần mềm quản lý và hệ thống liên thông giữa cơ quan thuế, đăng ký đất đai và cấp xã chưa đồng bộ.

          Không ít nơi, việc chuyển giao hồ sơ từ cấp huyện về xã diễn ra gấp gáp, thiếu hướng dẫn thống nhất, dẫn đến sai sót, thiếu chứng từ. Cùng với đó, thiếu nhân lực, thiết bị công nghệ thông tin và phôi giấy chứng nhận khiến việc xử lý hồ sơ phải làm thủ công, kéo dài thời gian giải quyết cho người dân.

          Theo đánh giá của Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Quảng Ngãi, phần lớn khó khăn bắt nguồn từ giai đoạn chuyển tiếp giữa mô hình ba cấp sang hai cấp, trong khi hệ thống pháp luật – đặc biệt là Luật Đất đai năm 2024 và các văn bản hướng dẫn như Nghị định số 151/2024/NĐ-CP – chưa có quy định cụ thể cho mô hình mới.

          Thẩm quyền giải quyết thủ tục giữa cấp xã và cấp tỉnh trong nhiều trường hợp chưa được xác định rõ, dẫn đến lúng túng trong thực hiện. Việc cập nhật, điều chỉnh quy hoạch sử dụng đất theo địa giới hành chính mới cũng chưa kịp thời, khiến hồ sơ bị “treo” do không còn phù hợp với quy hoạch cũ.

          Cơ sở dữ liệu đất đai chưa hoàn chỉnh là một nguyên nhân lớn. Nhiều nơi còn thiếu hồ sơ địa chính gốc, dữ liệu số hóa không thống nhất giữa cơ quan đăng ký đất đai, thuế và chính quyền xã. Điều này làm chậm tiến độ cấp giấy chứng nhận, ảnh hưởng đến công tác thống kê, quy hoạch và quản lý biến động đất đai.

          Bên cạnh đó, năng lực đội ngũ cán bộ địa chính cấp xã – nhất là tại các xã mới sáp nhập – chưa đáp ứng yêu cầu. Việc kiêm nhiệm nhiều lĩnh vực khiến cán bộ khó tập trung chuyên môn, trong khi kỹ năng sử dụng phần mềm quản lý đất đai và kiến thức pháp luật còn hạn chế.

      Trước tình hình đó, ngành Nông nghiệp và Môi trường đã chủ động tham mưu, hướng dẫn các địa phương xử lý khó khăn, đóng vai trò nòng cốt trong việc tháo gỡ “điểm nghẽn” thủ tục đất đai. Sở đã chỉ đạo Văn phòng đăng ký đất đai và Phòng Quản lý đất đai phối hợp các địa phương rà soát hồ sơ chuyển tiếp, ưu tiên giải quyết hồ sơ cấp giấy chứng nhận lần đầu, tách thửa, chuyển nhượng và chuyển mục đích sử dụng đất. Đồng thời, Sở phối hợp Sở Khoa học và Công nghệ đẩy nhanh tiến độ xây dựng cơ sở dữ liệu đất đai “đúng – đủ – sạch – sống”, kết nối liên thông toàn tỉnh.

          Trên cơ sở tham mưu của ngành, UBND tỉnh đã ban hành Quyết định số 980/QĐ-UBND ngày 05/9/2025, sửa đổi, bổ sung các thủ tục hành chính đất đai thuộc thẩm quyền cấp xã, tạo hành lang pháp lý giúp cấp cơ sở chủ động hơn trong giải quyết yêu cầu của người dân.

          Song song đó, ngành tăng cường đào tạo, bồi dưỡng cán bộ địa chính cấp xã, trang bị kỹ năng sử dụng phần mềm quản lý đất đai và cập nhật các quy định mới của Luật Đất đai 2024. Trong quý IV/2025, Sở dự kiến tổ chức các lớp tập huấn thực hành, cử cán bộ biệt phái chuyên môn hỗ trợ các xã mới sắp xếp, giúp tháo gỡ kịp thời các tình huống phát sinh.

          Những nỗ lực của ngành Nông nghiệp và Môi trường đã giúp nhiều địa phương giải quyết dứt điểm hồ sơ tồn đọng, rút ngắn thời gian giải quyết thủ tục hành chính cho người dân. Tuy nhiên, để mô hình chính quyền hai cấp phát huy hiệu quả bền vững, Quảng Ngãi cần tiếp tục hoàn thiện thể chế, quy trình và hạ tầng số, bảo đảm tính minh bạch và liên thông trong quản lý đất đai.

          Với vai trò cơ quan quản lý chuyên ngành, Sở Nông nghiệp và Môi trường xác định nhiệm vụ trọng tâm giai đoạn 2025 – 2026 là xây dựng hệ thống dữ liệu đất đai đồng bộ, thống nhất toàn tỉnh, góp phần hiện đại hóa công tác quản lý, nâng cao hiệu quả phục vụ người dân và doanh nghiệp. Khi dữ liệu được “số hóa – kết nối – chia sẻ”, thủ tục đất đai sẽ trở nên nhanh gọn, minh bạch, thể hiện tinh thần “chính quyền vì dân, hành chính phục vụ, phát triển bền vững” mà tỉnh Quảng Ngãi đang hướng tới.

Nguyễn Văn Hùng

                                        Văn phòng Sở Nông nghiệp và Môi trường