Hiệu quả mô hình trồng ngô sinh khối trên đất lúa thiếu nước tưới vụ Hè Thu

Tại Quảng Ngãi trong những năm gần đây, nhiều mô hình chuyển đổi từ đất trồng lúa kém hiệu quả sang trồng cây rau, màu bước đầu đã cho hiệu quả kinh tế cao hơn rõ rệt so với trồng lúa. Nhưng để việc chuyển đổi hiệu quả và bền vững cần có nhiều giải pháp thiết thực, đồng bộ, như: Hoàn thiện giao thông nội đồng, hệ thống tưới tiêu chủ động, quy hoạch vùng sản xuất tập trung, liên vùng, áp dụng cơ giới hóa, sản xuất theo hướng hàng hóa, ứng dụng các tiến bộ kỹ thuật vào sản xuất và nhất là xây dựng chuỗi liên kết, kết nối với doanh nghiệp bao tiêu sản phẩm cho người nông dân.

Từ nguồn kinh phí chương trình khuyến nông tỉnh, vụ Hè Thu 2023, Trung tâm Khuyến nông tỉnh Quảng Ngãi phối hợp với Trung tâm Dịch vụ nông nghiệp các huyện Mộ Đức và Nghĩa Hành triển khai mô hình trồng ngô sinh khối trên chân đất lúa thiếu nước tưới, sản xuất kém hiệu quả gắn với liên kết tiêu thụ sản phẩm; với quy mô 10 ha/2 điểm, 60 hộ tham gia. Kinh phí nhà nước hỗ trợ 50% (giống, phân bón, thuốc BVTV), 50% còn lại người nông dân đối ứng để thực hiện mô hình. Nông dân tham gia mô hình có tinh thần tự nguyện, ham học hỏi, tiếp thu những tiến bộ khoa học kỹ thuật mới, áp dụng đúng theo hướng dẫn kỹ thuật, có trách nhiệm cao trong suốt quá trình thực hiện mô hình. Kết quả mô hình đạt hiệu quả cao, được người dân đồng tình hưởng ứng. Năng suất mô hình bình quân đạt 55 - 59,8 tấn sinh khối/ha. Sau khi trừ chi phí, kể cả công lao động, mô hình có lãi 22.250.000 - 25.710.000 đồng/ha.

Sản phẩm của mô hình được Trang trại bò sữa Vinamilk Quảng Ngãi ký kết hợp đồng bao tiêu thông qua Hợp tác xã Dịch vụ nông nghiệp. Giá thu mua tại ruộng 1.150.000 đồng/tấn sinh khối, thu mua tươi ngay tại ruộng nên người nông dân không tốn chi phí thu hoạch, vận chuyển, đầu ra ổn định. Mặt khác, người nông dân khi tham gia mô hình được tiếp cận một số tiến bộ kỹ thuật mới do Trung tâm Khuyến nông tỉnh, Trung tâm dịch vụ nông nghiệp huyện chuyển giao, giám sát, hỗ trợ trong suốt cả vụ.

Ông Nguyễn Văn Quảng, Phó Giám đốc Hợp tác xã dịch vụ nông nghiệp Đức Phú, xã Đức Phú, huyện Mộ Đức cho biết, trước đây người dân sản xuất theo tập quán cũ, áp dụng không đúng kỹ thuật: Làm đất không lên hàng, trồng mật độ dày, trồng dưới đáy rãnh khi gặp mưa lớn hoặc tưới thừa nước rễ bị dí chặt, cây không phát triển, còi cọc, nhiễm sâu bệnh hại, tốn nhiều chi phí, năng suất, hiệu quả thấp. Từ khi triển khai mô hình về liên kết sản xuất, bao tiêu sản phẩm, người nông dân tham gia mô hình thấy được nhiều lợi ích: Được hướng dẫn kỹ thuật, sản xuất ra sản phẩm được thu mua ngay tại ruộng, năng suất mô hình tăng, chi phí thấp, hiệu quả cao nên tích cực tham gia vào chuỗi liên kết.

Bà Phạm Thị Mỹ Hạnh, Phó Giám đốc Trung tâm dịch vụ nông nghiệp huyện Nghĩa Hành cho biết, trên vùng đất triển khai mô hình, những năm trước chỉ sản xuất 1 vụ lúa Đông Xuân, vụ Hè Thu thường bỏ hoang không sản xuất vì thiếu nước tưới nên khi triển khai mô hình bước đầu vận động người dân tham gia gặp rất nhiều khó khăn, đến nay bà con nông dân trong vùng sản xuất nắm bắt kỹ thuật nhuần nhuyễn, mô hình thu hoạch đạt năng suất cao, được người dân đồng tình hưởng ứng.

Nhìn chung, mô hình đạt được mục tiêu chuyển giao tiến bộ kỹ thuật giúp người nông dân tiếp cận kỹ thuật mới trong sản xuất, hướng đến sản xuất hàng hóa, liên kết với doanh nghiệp bao tiêu sản phẩm nhằm tăng giá trị cây trồng. Mặt khác, qua mô hình này giúp người nông dân biết khai thác tài nguyên đất, nước tưới một cách hợp lý, tận dụng công lao động nông nhàn góp phần tăng thu nhập trên đơn vị diện tích. Trong thời gian đến, các địa phương cần tuyên truyền, khuyến cáo người dân nhân rộng mô hình ở những vùng có điều kiện sản xuất tương đồng.