Phát triển nuôi trồng thủy sản tỉnh Quảng Ngãi – Tiềm năng và cơ hội

Sau khi sắp xếp đơn vị hành chính theo Nghị quyết số 202/2025/QH15 của Quốc hội ban hành ngày 12/6/2025, về việc sắp xếp đơn vị hành chính cấp tỉnh, Quảng Ngãi có diện tích tự nhiên hơn 14.800 km², đường bờ biển dài 130 km, cùng hệ thống hồ, đập và vùng nước lợ rộng lớn. Đây là điều kiện thuận lợi để phát triển các loại hình nuôi trồng thủy sản nước mặn, nước lợ và nước ngọt.

          Hiện toàn tỉnh có hơn 2.300 ha diện tích nuôi thủy sản, trong đó khoảng 430 ha nuôi nước lợ, 1.930 ha nuôi nước ngọt. Sản lượng 9 tháng đầu năm 2025 đạt hơn 10.100 tấn, tăng gần 3% so với cùng kỳ. Các mô hình nuôi tôm thẻ chân trắng, ốc hương, cá lồng trên biển tại Lý Sơn, Sa Huỳnh, Sa Kỳ đang mang lại hiệu quả kinh tế cao, góp phần quan trọng vào phát triển sinh kế và giảm nghèo cho người dân ven biển.

          Lãnh đạo đặc khu Lý Sơn cho biết: “Lý Sơn sở hữu điều kiện rất lý tưởng cho việc nuôi trồng các loài đặc sản có giá trị cao như tôm hùm, cá mú, cá bớp, cá chim vây vàng... bằng lồng bè. Vùng mặt nước quanh đảo có độ sâu lớn, dòng chảy ổn định, rất thuận lợi cho phát triển nuôi biển. Theo quy hoạch tổng thể giai đoạn 2015 – 2025, huyện đã dành 50 ha tại 7 điểm vùng nước để phát triển nuôi trồng thủy sản”.

          Cùng với đó, ngành thủy sản tỉnh đã đẩy mạnh ứng dụng tiến bộ kỹ thuật trong sản xuất. Mô hình nuôi cá lồng bè bằng vật liệu HDPE được triển khai rộng rãi trên sông, hồ và vùng biển ven bờ. Đại diện Hợp tác xã Thủy Sâm Sông Trà cho biết: “So với lồng tre, lồng gỗ trước đây, lồng HDPE có nhiều ưu điểm: độ bền cao, chịu sóng gió tốt, ít hư hỏng, an toàn hơn trong mưa bão và thân thiện với môi trường. Mô hình giúp kiểm soát chất lượng nước, hạn chế dịch bệnh và cho sản phẩm cá sạch, đạt tiêu chuẩn cao hơn”.

          Theo Viện Nghiên cứu Nuôi trồng Thủy sản III, hoạt động nuôi trồng thủy sản của Quảng Ngãi thời gian qua có nhiều chuyển biến tích cực, song vẫn tồn tại không ít khó khăn. Một số vùng nuôi nước lợ và ven biển đang chịu áp lực môi trường do mật độ nuôi cao, thiếu ao lắng và hạ tầng xử lý nước thải. Kết quả quan trắc cho thấy khoảng 40% mẫu nước vượt giới hạn cho phép ở các chỉ tiêu như độ mặn, oxy hòa tan, Vibrio spp. và hàm lượng dinh dưỡng hữu cơ.

          Bên cạnh đó, dịch bệnh trên tôm, ốc hương và cá lồng vẫn xuất hiện rải rác; sản xuất còn manh mún, tự phát; cơ sở hạ tầng vùng nuôi chưa đồng bộ. Việc sử dụng thuốc, hóa chất trong phòng trị bệnh chưa được kiểm soát chặt chẽ, trong khi thị trường tiêu thụ thiếu ổn định, chưa hình thành chuỗi liên kết từ sản xuất đến chế biến và tiêu thụ sản phẩm. Đây là những thách thức lớn đối với mục tiêu phát triển thủy sản bền vững của tỉnh.

          Cục Thủy sản và Kiểm ngư (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) đánh giá: Quảng Ngãi có tiềm năng lớn để phát triển nuôi trồng thủy sản hiện đại, gắn với bảo vệ môi trường và hội nhập quốc tế. Tuy nhiên, để khai thác hiệu quả lợi thế, ngành thủy sản cần đổi mới phương thức sản xuất, nâng cao giá trị sản phẩm và tăng cường liên kết trong chuỗi giá trị.      Trong giai đoạn tới, Quảng Ngãi cần định hướng phát triển thủy sản theo hướng bền vững – hiện đại – hội nhập, tập trung vào ba trụ cột chính: (i) Chuyển đổi phương thức nuôi từ nhỏ lẻ sang quy mô công nghiệp, ứng dụng công nghệ cao như lồng HDPE, hệ thống tuần hoàn RAS, giám sát môi trường bằng IoT. (ii) Nâng cao giá trị và chất lượng sản phẩm, hướng đến đạt chuẩn VietGAP, ASC, GlobalGAP; xây dựng thương hiệu “Thủy sản Quảng Ngãi – Biển xanh, nuôi sạch”. (iii) Phát triển bền vững gắn với bảo vệ môi trường, kết hợp nuôi trồng với du lịch sinh thái, hình thành chuỗi giá trị khép kín từ giống – nuôi – chế biến – tiêu thụ. Ngoài ra, tỉnh cần đẩy mạnh quy hoạch vùng nuôi biển công nghiệp tại Lý Sơn, Sa Huỳnh, Sa Kỳ; đầu tư hệ thống hạ tầng, trung tâm quan trắc môi trường, cảnh báo dịch bệnh; đồng thời, mở rộng chính sách tín dụng xanh hỗ trợ người dân chuyển đổi sang mô hình nuôi thân thiện với môi trường.

          Giai đoạn 2026 – 2030, Quảng Ngãi đặt mục tiêu đạt 52.000 tấn sản lượng nuôi trồng thủy sản/năm, trong đó nuôi nước lợ 12.000 tấn, nước ngọt 39.000 tấn và nuôi biển 1.000 tấn. Để đạt mục tiêu này, theo Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường Nguyễn Đức Bình, tỉnh cần tập trung vào năm nhóm giải pháp trọng tâm:     (i) Hoàn thiện cơ chế, chính sách: Ban hành chính sách đặc thù thu hút đầu tư, khuyến khích doanh nghiệp và hợp tác xã ứng dụng công nghệ cao. (ii) Phát triển hạ tầng vùng nuôi: Rà soát, điều chỉnh quy hoạch, đầu tư hệ thống điện, đường giao thông, xử lý nước thải, quan trắc môi trường tại các vùng nuôi tập trung. (iii) Ứng dụng khoa học – công nghệ: Mở rộng mô hình nuôi tuần hoàn, nuôi hữu cơ, ứng dụng trí tuệ nhân tạo và số hóa trong quản lý sản xuất. (iv) Phát triển nguồn giống và nhân lực: Xây dựng cơ sở sản xuất giống chất lượng, đào tạo cán bộ kỹ thuật, hướng dẫn người nuôi áp dụng quy trình an toàn sinh học. (v) Tăng cường liên kết sản xuất – tiêu thụ: Hình thành chuỗi giá trị từ giống, nuôi, chế biến đến tiêu thụ; phát triển thương hiệu thủy sản Quảng Ngãi gắn với truy xuất nguồn gốc và tiêu chuẩn quốc tế.

          Với quyết tâm đổi mới và tầm nhìn chiến lược, ngành Nông nghiệp và Môi trường Quảng Ngãi đang nỗ lực xây dựng nền thủy sản xanh, hiện đại, hiệu quả và bền vững. Sự phát triển của ngành không chỉ góp phần nâng cao thu nhập cho người dân nông thôn ven biển, mà còn đóng vai trò quan trọng trong thực hiện Chiến lược phát triển kinh tế biển quốc gia đến năm 2030, tầm nhìn 2045, hướng tới một nền nông nghiệp sinh thái, hiện đại và hội nhập quốc tế.

Nguyễn Văn Hùng

                                                          Văn phòng Sở Nông nghiệp và Môi trường