Tỉnh Quảng Ngãi dự kiến thành lập Khu DTTN Tây Ba Tơ trong năm 2025

       Theo kết quả điều tra của Tổ chức Fauna & Flora International (FFI), khu vực đề xuất thành lập Khu DTTN Tây Ba Tơ có 698 loài thực vật rừng, trong đó 45 loài nguy cấp, quý, hiếm có giá trị kinh tế và khoa học cao. Hệ động vật ghi nhận 316 loài thuộc 85 họ, 28 bộ, trong đó có đến 261 loài quý hiếm cần ưu tiên bảo tồn, chiếm 82,5% tổng số loài.

          Đặc biệt, điều tra của FFI và Trung tâm Bảo tồn đa dạng sinh học Nước Việt Xanh phát hiện 11 đàn Chà vá chân xám (ước tính 107–175 cá thể) và 4 đàn Vượn má vàng Trung bộ. Đây là những loài linh trưởng đặc hữu của Việt Nam, được Liên minh Quốc tế Bảo tồn Thiên nhiên (IUCN) xếp ở mức cực kỳ nguy cấp (CR) và thuộc Phụ lục I Công ước CITES cũng như Nhóm IB Nghị định 84/2021/NĐ-CP.
          Dự án bảo tồn đa dạng sinh học tỉnh Quảng Ngãi do FFI tài trợ được UBND tỉnh phê duyệt tại Quyết định số 803/QĐ-UBND ngày 25/5/2023, nhằm bảo vệ khu rừng giàu động vật hoang dã và trữ lượng cacbon cao thuộc huyện Ba Tơ (cũ) và vùng lân cận Trung Trường Sơn. Một trong những mục tiêu trọng tâm của dự án là xúc tiến thành lập Khu rừng đặc dụng Tây Ba Tơ.

          Ngày 21/02/2024, UBND tỉnh Quảng Ngãi đã cho ý kiến thống nhất chủ trương thành lập Khu DTTN Tây Ba Tơ, giao Sở Nông nghiệp và Môi trường chỉ đạo Chi cục Kiểm lâm lập đề cương nhiệm vụ và dự toán dự án. Đến ngày 04/3/2025, UBND tỉnh tiếp tục chỉ đạo các đơn vị phối hợp với Phân viện Điều tra Quy hoạch rừng Nam Trung Bộ và Tây Nguyên – đơn vị tư vấn do FFI lựa chọn – khẩn trương hoàn thiện hồ sơ, phấn đấu trình phê duyệt thành lập Khu DTTN Tây Ba Tơ trong năm 2025.

          Đến nay, công tác thẩm định dự án cơ bản hoàn tất, xác định rõ mục tiêu: bảo tồn và phục hồi hệ sinh thái tự nhiên; quản lý, sử dụng bền vững tài nguyên rừng; nâng cao vai trò phòng hộ đầu nguồn sông Vệ, sông Trà Khúc; bảo tồn các loài động, thực vật quý hiếm; góp phần phát triển sinh kế, kinh tế xanh và đảm bảo quốc phòng – an ninh khu vực.

          Khu DTTN Tây Ba Tơ có diện tích tự nhiên 16.678 ha, thuộc hai xã Ba Xa và Ba Tô. Trong đó: Rừng đặc dụng: 16.673 ha (98,8% diện tích có rừng); đất ngoài quy hoạch lâm nghiệp: 4,87 ha. Khu vực được chia thành 3 phân khu: Phân khu bảo vệ nghiêm ngặt: 9.306 ha (55,8%); phân khu phục hồi sinh thái: 7.147 ha (42,9%); phân khu dịch vụ – hành chính: 224 ha (1,3%). Tổng kinh phí thực hiện dự án đến năm 2035 dự kiến 173,1 tỷ đồng.

          Khi được thành lập, Khu DTTN Tây Ba Tơ sẽ triển khai 7 chương trình trọng tâm: (1) Bảo vệ rừng, phòng cháy chữa cháy rừng: Cắm mốc ranh giới, giao khoán bảo vệ rừng, tuần tra, tuyên truyền, xây dựng phương án PCCCR. (2) Phục hồi sinh thái rừng: Trồng rừng đặc dụng, khoanh nuôi xúc tiến tái sinh, trồng cây cảnh quan. (3) Nghiên cứu khoa học và đào tạo năng lực: Hợp tác với các viện, trường, tổ chức quốc tế trong nghiên cứu và đào tạo cán bộ bảo tồn. (4) Bảo tồn thiên nhiên, đa dạng sinh học: Xây dựng cơ sở dữ liệu, vườn thực vật, khu cứu hộ sinh vật. (5) Hoàn thiện cơ sở hạ tầng: Xây dựng trụ sở Ban Quản lý, trung tâm giáo dục thiên nhiên, đường tuần tra, chòi quan sát, nhà trưng bày mẫu vật, mua sắm trang thiết bị. (6) Phát triển du lịch sinh thái và dịch vụ môi trường rừng: Tạo sản phẩm du lịch sinh thái gắn với bảo tồn. (7). Phát triển kinh tế – xã hội vùng đệm: Nâng cao đời sống người dân, giảm áp lực lên tài nguyên rừng.

       Việc thành lập Khu DTTN Tây Ba Tơ là bước tiến quan trọng của tỉnh Quảng Ngãi trong công tác bảo tồn thiên nhiên, khẳng định nỗ lực của địa phương trong thực hiện Chiến lược quốc gia về đa dạng sinh học đến năm 2030, tầm nhìn 2050. Khu DTTN này không chỉ bảo vệ các giá trị sinh thái đặc trưng của vùng Tây Ba Tơ mà còn mở rộng mạng lưới liên kết bảo tồn liên vùng với Khu bảo tồn An Toàn và Kon Chư Răng tỉnh Bình Định (nay là tỉnh Gia Lai), góp phần hình thành hành lang sinh học liên tục ở Trung Trường Sơn.

          Khi đi vào hoạt động, Khu DTTN Tây Ba Tơ sẽ mở ra nhiều cơ hội hợp tác quốc tế về bảo tồn, nghiên cứu khoa học, du lịch sinh thái và dịch vụ môi trường rừng; đồng thời nâng cao nhận thức cộng đồng trong bảo vệ tài nguyên rừng, hướng đến phát triển xanh và bền vững cho tỉnh Quảng Ngãi.

Tân Quỳnh Lê

                                                          Chi cục Kiểm lâm tỉnh Quảng Ngãi