THỰC TRẠNG HẠ TẦNG VÀ CÁC GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ HOẠT ĐỘNG CỦA CÁC CẢNG CÁ TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH

Ban Quản lý các cảng cá tỉnh Quảng Ngãi (Ban) được UBND tỉnh Quảng Ngãi và Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn giao quản lý các cảng cá và khu neo đậu tránh trú bão cho tàu cá trên địa bàn tỉnh; khai thác ngày càng hiệu quả các cảng cá và khu neo đậu tránh trú bão cho tàu cá Nhà nước đã đầu tư, thực thi Luật Thủy sản và các văn bản hướng dẫn Luật được đồng bộ từ Trung ương đến địa phương.

Hiện nay, Ban đang quản lý, khai thác 5 công trình cảng được UBND tỉnh công nhận là cảng cá loại II và Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn công bố là cảng cá chỉ định có đủ hệ thống xác nhận nguồn gốc thuỷ sản từ khai thác.

Tuy nhiên, với hạ tầng tại các cảng chưa đáp ứng được yêu cầu các hoạt động của nghề cá, nhất là đáp ứng khuyến nghị của Ủy ban châu Âu (EC) trong chống khai thác IUU. Thực trạng này cần sớm khắc phục, để có thể đáp ứng lộ trình chuyển đổi từ nghề cá nhân dân sang nghề cá có trách nhiệm.

Hạ tầng các cảng cá, khu neo đậu tránh trú bão trên địa bàn tỉnh cần được quan tâm đầu tư, nâng cấp

 Phần lớn các công trình cảng đầu tư chưa hoàn chỉnh, chưa đồng bộ do hạn chế về vốn phải đầu tư phân nhiều giai đoạn và đầu tư kéo dài như: Nhà điều hành, tường rào, cổng ngõ, hệ thống điện, hệ thống cấp nước....; hệ thống phòng cháy, chữa cháy, hệ thống xử lý nước thải đã được tiếp tục đầu tư nhưng chưa đồng bộ, do đó các hạng mục công trình cảng đã được Nhà nước đầu tư chưa phát huy hết hiệu quả. 

 Các cảng cá và khu neo đậu tránh trú bão cho tàu cá sau nhiều lần nâng cấp nhưng vẫn chưa thể đáp ứng được các hoạt động của nghề cá, nhất là khi số lượng tàu cá đánh bắt xa bờ của tỉnh Quảng Ngãi và các tỉnh lân cận rất lớn. Tính đến tháng 02/2024, toàn tỉnh có 4.242 tàu cá đã đăng ký; trong đó tàu có chiều dài lớn từ 15 mét trở lên có 2.921 chiếc. Với năng lực tại các cảng cá và khu neo đậu cho tàu cá đang quản lý chỉ có thể tiếp nhận khoảng 1.750 tàu cá. Cơ sở hạ tầng nghề cá và dịch vụ hậu cần nghề cá tuy đã được nhà nước đầu tư nhưng chưa tương xứng với tiềm năng phát triển kinh tế: (i) Luồng vào cảng qua thời gian sử dụng bị bồi lấp, làm cho tàu thuyền ra vào cảng rất khó khăn; độ sâu vũng neo đậu cũng bị bồi lấp dần dần qua thời gian sử dụng, không đủ nơi neo đậu cho tàu về cập cảng bốc dỡ thủy sản đi tiêu thụ, tiếp nhận nhiên liệu, nhu yếu phẩm cho chuyến biển tiếp theo; đặc biệt khi có bão, biển động thiếu nơi neo đậu cho tàu vào tránh trú bão. (ii) Diện tích mặt bằng quy hoạch tại các cảng cá để đầu tư dịch vụ hậu cần nghề cá rất hạn chế, cho nên các hoạt động sản xuất, cung ứng dịch vụ hậu cần nghề cá tại các cảng cá và khu neo đậu tránh trú bão tàu cá chưa đáp ứng với yêu cầu thu hút tàu cá về hoạt động tại các cảng. (iii) Các công trình cảng cá đã xuống cấp nghiêm trọng; hệ thống xử lý nước thải, hệ thống phòng cháy chữa cháy chưa được đầu tư hoàn chỉnh,…; (iiii) Thiếu nguồn nhân lực làm việc tại cảng, dẫn đến việc triển khai các giải pháp phòng, chống khai thác IUU trên địa bàn tỉnh còn nhiều hạn chế;...

Để thực hiện ngày càng hiệu quả hoạt động của các cảng cá trên địa bàn tỉnh, đáp ứng nhu cầu neo đậu tránh trú bão; nhu cầu dịch vụ hậu cần nghề cá và thực hiện hiệu quả nhiệm vụ chống khai thác hải sản bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định (IUU), cần có các giải pháp, cụ thể như sau:

(1) Đầu tư hoàn thiện hệ thống cảng cá và khu neo đậu tránh trú bão cho tàu cá là căn cứ để hiện đại hóa cơ sở hạ tầng tại các cảng cá và khu neo đậu tránh trú bão cho tàu cá trên địa bàn tỉnh Quảng Ngãi.

Nâng cấp, mở rộng cảng cá hiện có, tập trung vào các hạng mục dịch vụ hậu cần nghề cá, đảm bảo yêu cầu vệ sinh môi trường, an toàn thực phẩm, phòng cháy chữa cháy; phòng tránh, giảm nhẹ rủi ro thiên tai; đáp ứng nhu cầu phát triển cơ sở hạ tầng hiện đại phục vụ khai thác thủy sản nhằm quản lý hiệu quả, phát triển bền vững.

(2) Huy động nguồn vốn của các thành phần kinh tế tham gia đầu tư xây dựng các hạng mục công trình sản xuất, kinh doanh, dịch vụ hậu cần nghề cá theo quy hoạch tại các cảng.

(3) Bố trí kinh phí hàng năm để thực hiện công tác duy tu, sửa chữa các hạng mục công trình tại các cảng cá và khu neo đậu tránh trú bão cho tàu cá giúp cho tàu thuyền ra vào được thuận lợi.