Thực trạng đáng lo ngại

Khu bảo tồn biển Lý Sơn, một trong những viên ngọc quý về đa dạng sinh học biển của Quảng Ngãi, với hơn 700 loài động thực vật biển, trong đó có 157 loài san hô, 202 loài cá, 137 loài rong biển và 6 loài cỏ biển. Tuy nhiên, các hoạt động đánh bắt hải sản thiếu bền vững, khai thác quá mức, biến đổi khí hậu và ô nhiễm môi trường đang có những tác động lớn đến hệ sinh thái này.

Rạn san hô: Hiện tượng tẩy trắng và chết hàng loạt do nhiệt độ nước biển tăng cao đang diễn ra trên toàn cầu, và Lý Sơn cũng không ngoại lệ. Độ phủ san hô sống đã suy giảm đáng kể trong giai đoạn từ năm 2019 đến 2022, đặc biệt là tại Bãi Lăng và Bãi Xếp. Các nguyên nhân chính bao gồm: Hiện tượng tẩy trắng do gia tăng bất thường của nhiệt độ nước biển, sự phát triển mạnh của sao biển gai và tác động của các hoạt động thả neo và đánh bắt trái phép.

Thảm cỏ biển: Theo khảo sát năm 2021, độ phủ cỏ biển tại Lý Sơn dao động từ 30 - 80%, thấp hơn so với nghiên cứu thực hiện năm 2010, giảm từ 480 - 816 cây/m² xuống còn 352 - 533 cây/m². Sự suy thoái của hệ sinh thái biển không chỉ gây mất cân bằng sinh thái mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống của cộng đồng dân cư ven biển, đặc biệt là những ngư dân sống dựa vào nghề đánh bắt hải sản.

Trong những năm qua, Ban Quản lý Khu bảo tồn biển Lý Sơn đã phối hợp với các Sở, ngành địa phương và các cơ quan liên quan triển một số hoạt động quản lý và từng bước góp phần nâng cao hiệu quả của công tác bảo tồn và quản lý tại khu bảo tồn biển. Một số kết quả đạt được như: Thực hiện hơn 155 chuyến tuần tra, xử phạt 34 vụ vi phạm; tổ chức 35 lớp tuyên truyền về bảo tồn biển cho hơn 1.700 người; phối hợp với Viện Hải dương học thực hiện các nhiệm vụ quan trắc đa dạng sinh học rạn san hô và thảm cỏ biển. Hàng năm, tổ chức ra quân lặn thu gom rác thải đại dương và lặn bắt, tiêu diệt các sinh vật gây hại tại các rạn san hô và thực hiện thu gom, xử lý rác thải bãi biển. Qua đó, từng bước góp phần nâng cao hiệu quả của công tác quản lý đa dạng sinh học và bảo tồn biển.

Giải pháp bảo tồn toàn diện

Nhận thức rõ tầm quan trọng của việc bảo vệ rạn san hô và thảm thực vật biển, Ban Quản lý Khu bảo tồn biển Lý Sơn đang triển khai một loạt các giải pháp đồng bộ và quyết liệt, nhằm bảo vệ và phục hồi các hệ sinh thái biển quý giá này.

Một là, tăng cường tuần tra, kiểm soát: Đội ngũ tuần tra được tăng cường về nguồn lực và trang bị, thường xuyên tiến hành các hoạt động kiểm soát trên biển, kịp thời phát hiện và xử lý nghiêm các hành vi vi phạm như đánh bắt hải sản trái phép, sử dụng các phương tiện và ngư cụ hủy diệt, khai thác san hô và hủy hoại thảm cỏ biển.

Hai là, nâng cao nhận thức cộng đồng: Ban Quản lý tổ chức các chương trình giáo dục, tuyên truyền về tầm quan trọng của việc bảo vệ rạn san hô và thảm thực vật biển cho cộng đồng dân cư, đặc biệt là ngư dân và các doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực du lịch.

Ba là, phục hồi và tái tạo hệ sinh thái: Các dự án nghiên cứu và ứng dụng các biện pháp khoa học công nghệ tiên tiến đang được triển khai để phục hồi, tái tạo rạn san hô và thảm cỏ biển bị suy thoái. Nghiên cứu đề xuất các hoạt động như trồng và chăm sóc vườn ươm san hô, rạn nhân tạo, quan trắc và phục hồi hệ sinh thái cỏ biển, bảo vệ môi trường sống cho các loài sinh vật biển được thực hiện thường xuyên và bài bản.

Bốn là, phát triển du lịch bền vững: Ban Quản lý khuyến khích phát triển các mô hình du lịch thân thiện với môi trường, hạn chế tối đa tác động tiêu cực đến rạn san hô và thảm cỏ biển. Các hoạt động như lặn biển, ngắm san hô được quản lý chặt chẽ, đảm bảo không gây tổn hại đến hệ sinh thái. Đồng thời, các doanh nghiệp du lịch được đào tạo và nâng cao năng lực về bảo vệ môi trường biển, góp phần xây dựng một ngành du lịch bền vững và có trách nhiệm.

Năm là, hợp tác quốc tế: Tăng cường hợp tác để tiếp cận kiến thức, công nghệ và kinh nghiệm quản lý tiên tiến.

Lời kêu gọi hành động

Bảo vệ rạn san hô và thảm thực vật biển Lý Sơn không chỉ là nhiệm vụ của riêng Ban Quản lý Khu bảo tồn biển Lý Sơn mà còn là trách nhiệm chung của toàn xã hội. Mỗi người dân, mỗi doanh nghiệp, mỗi tổ chức đều có thể đóng góp vào công cuộc bảo vệ môi trường biển thông qua những hành động thiết thực như:

• Không xả rác bừa bãi xuống biển
• Hạn chế sử dụng túi nilon và các sản phẩm nhựa dùng một lần
• Tham gia các hoạt động làm sạch bãi biển và trồng cây xanh
• Tuyên truyền về tầm quan trọng của việc bảo vệ môi trường biển đến bạn bè và người thân
• Ủng hộ các dự án và tổ chức bảo tồn biển

Hãy cùng nhau hành động vì một Lý Sơn xanh, sạch và đẹp!