Nhìn lại chặng đường 5 năm (2015 – 2020) thực hiện Đề án tái cơ cấu ngành nông nghiệp

Thực hiện Đề án, hàng loạt thể chế, chính sách về nông nghiệp được xây dựng, sửa đổi, bổ sung phù hợp và hiệu quả hơn như chính sách chuyển đổi cơ cấu cây trồng trên đất lúa, dồn điền đổi thửa, hỗ trợ nâng cao hiệu quả chăn nuôi nông hộ.... Trong 05 năm, ngành nông nghiệp đã tham mưu ban hành 07 chính sách phù hợp với cơ chế thị trường, tạo thuận lợi thúc đẩy cơ cấu lại ngành nông nghiệp. Nhờ các chính sách này, tỉnh Quảng Ngãi đã thu hút được 65 dự án đầu tư phát triển sản xuất, chế biến nông lâm thủy sản với tổng số vốn đăng ký trên 3.329,5 tỷ đồng, diện tích đăng ký thực hiện 932 ha.

Trong lĩnh vực trồng trọt, các địa phương đã triển khai xây dựng 399 cánh đồng mẫu lớn với tổng diện tích 7.445,6 ha, dồn điền đổi thửa được 8.214 ha, chuyển gần 5.240 ha đất lúa kém hiệu quả sang các cây trồng cạn…; từng bước hình thành vùng sản xuất chuyên canh tập trung; kêu gọi doanh nghiệp liên kết với nông dân sản xuất, tiêu thụ sản phẩm theo chuỗi giá trị;.. Lĩnh vực chăn nuôi chuyển dần từ chăn nuôi nhỏ lẻ, phân tán sang quy mô công nghiệp, trang trại, ứng dụng công nghệ cao. Hiện nay, ngoài một số trang trại tự đầu tư vốn kinh doanh và tìm kiếm thị trường tiêu thụ sản phẩm thì có nhiều trang trại chăn nuôi heo thịt và gà thịt kí hợp đồng nuôi gia công với Công ty cổ phần C.P Việt Nam, Công ty Cổ phần Thái Việt Swine line,.... Nhờ vậy, năm 2020, sản lượng thịt hơi các loại ước tăng 6,7% so với năm 2015, đạt 100% so với Đề án; tỷ lệ đàn bò lai ước đạt 71%, tăng 6% so với Đề án.

Lĩnh vực lâm nghiệp từng bước cải thiện năng suất, chất lượng và giá trị rừng trồng; chuyển hóa rừng trồng gỗ nhỏ sang rừng gỗ lớn; phát triển chuỗi giá trị và ứng dụng công nghệ cao trong khâu giống và chế biến. Đổi mới, sắp xếp, nâng cao hiệu quả hoạt động của các công ty lâm nghiệp; phát triển mạnh dịch vụ môi trường rừng. Đến năm 2020, diện tích rừng hiện có khoảng 340.126 ha, tăng 18,3% so với Đề án; tỷ lệ độ che phủ rừng ước đạt 50%, đạt 100% so với chỉ tiêu Đề án; sản lượng gỗ khai thác từ rừng trồng năm 2020 ước đạt 2.100.000 m3, tăng 2,6 lần so với chỉ tiêu Đề án.

Khai thác thủy sản là một trong những thế mạnh của tỉnh; đang chuyền dần từ nghề cá nhân dân sang nghề cá có trách nhiệm; khai thác theo quy định và từng bước hiện đại để theo kịp hội nhập kinh tế và cạnh tranh hiện nay. Sản lượng thủy sản khai thác năm 2020 ước đạt 209.500 tấn, tăng 1,7% so với chỉ tiêu Đề án. Ngoài ra, trong nuôi trồng thủy sản, một số đối tượng có giá trị kinh tế (tôm hùm, cá bớp, hàu Thái Bình Dương, ốc hương…) đã được đưa vào nuôi thành công; nghề nuôi thủy sản biển phát triển, một số mô hình nuôi ghép tôm – cá hay tôm với các đối tượng khác mang lại hiệu quả thiết thực, nâng cao sản lượng thu hoạch trên cùng một đơn vị diện tích.

Trong 05 năm qua, nhiều công trình thủy lợi trên địa bàn tỉnh được nâng cấp, sửa chữa, xây mới nhằm phục vụ nhu cầu sản xuất, cấp nước sinh hoạt và phát triển kinh tế xã hội. Đến năm 2020, Quảng Ngãi xây dựng mới, sửa chữa, nâng cấp 28 hồ chứa nước, 18 đập dâng, đập ngăn mặn, 05 trạm bơm; triển khai thực hiện 08 dự án phục vụ tiêu lũ và 02 đê, kè chống sạt lở bờ biển; đầu tư kiến cố hóa 549,2 km kênh mương các loại.

Kết quả đạt được trong quá trình tái cơ cấu ngành nông nghiệp đã góp phần đẩy nhanh tiến độ thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới. Tính đến ngày 31/12/2019, toàn tỉnh có 83 xã đạt chuẩn nông thôn mới, có 9 thôn được công nhận khu dân cư nông thôn kiểu mẫu. Huyện Nghĩa Hành đã được Thủ tướng Chính phủ công nhận đạt chuẩn nông thôn mới 2018 và đang hoàn thiện hồ sơ, thủ tục trình Trung ương công nhận huyện Tư Nghĩa đạt chuẩn huyện nông thôn mới năm 2019.

Tuy đã đạt được nhiều kết quả quan trọng, nhưng sau 5 năm thực hiện Đề án, chuyển dịch cơ cấu nội bộ ngành nông nghiệp vẫn còn chậm, sản xuất nông nghiệp chưa tương xứng với tiềm năng thế mạnh, thiếu gắn kết với thị trường tiêu thụ sản phẩm. Ngoài ra, hoạt động ứng dụng công nghệ cao vào sản xuất và vốn đầu tư cho chuyển đổi cơ cấu, xây dựng các công trình kết cấu hạ tầng kỹ thuật phục vụ sản xuất nông nghiệp chưa nhiều; sức cạnh tranh của nông sản còn thấp. Thu hút nguồn lực xã hội cho nông nghiệp, nông thôn còn hạn chế; tỷ trọng vốn đầu tư vào Đề án chỉ chiếm khoảng từ 13 - 15%/năm.

Bước vào giai đoạn mới, Quảng Ngãi tiếp tục xác định việc cơ cấu lại ngành nông nghiệp là nhiệm vụ hết sức quan trọng; cần sự chủ động, tích cực của mỗi người nông dân, doanh nghiệp trong việc mạnh dạn ứng dụng khoa học công nghệ. Chú trọng phát triển các mô hình sản xuất theo chương trình VietGAP, phát triển liên kết sản xuất theo chuỗi giá trị, gắn sản xuất với chế biến, tiêu thụ để  nâng cao giá trị sản phẩm và khả năng cạnh tranh trên thị trường. Làm tốt công tác quảng bá, giới thiệu sản phẩm gắn với xây dựng thương hiệu và xúc tiến tiêu thụ các nông sản đặc trưng, chủ lực của tỉnh./.

Nhật Thẩm